| Yalvaç Belediyesi’nden gelen bülten şöyle:18 Kasım 2003, Salı günü, Yalvaç Belediyesi Meclis Salonunda düzenlenen bir basın toplantısı ile TKB Göller Havzası Yalvaç Buluşması’nın sonucunda alınan kararlar salonda bulunan basın mensuplarına, Sayın Tekin Bayram tarafından okunmuştur, bilgilerinize sunar çalışmalarınızda başarılar dileriz…
TARİHİ KENTLER BİRLİĞİ
GÖLLER HAVZASI
YALVAÇ BULUŞMASI
(23-26 Ekim 2003 -Ağlasun/Isparta/Eğirdir/Yalvaç)
YALVAÇ KARARLARI
Tarihi Kentler Birliği’nin (TKB) 23-26 Ekim 2003 günlerinde Ağlasun (Sagalassos), Isparta ve Eğirdir’deki ziyaret ve incelemelerle birlikte Isparta Valiliği ile Süleyman Demirel Üniversitesi desteğiyle gerçekleştirdiği;“Göller Havzası-Yalvaç Buluşması”na ev sahipliği yapan Yalvaç Belediyesi’nin kültür ve çevre değerlerinin korunması ve yaşatılması amaçlı proje ve uygulamalarının da değerlendirilmesi sonucunda; söz konusu buluşmadaki toplantılarda dile getirilen görüş ve önerilerin, aşağıdaki şekilde “TKB-YALVAÇ KARARLARI” olarak kabul ve ilan edilmesi benimsenmiştir.
A)BULUŞMANIN TEMASI VE YALVAÇ ÇALIŞMALARININ
DEĞERLENDİRİLMESİ:
TKB Göller Havzası-Yalvaç Buluşması’nın genel teması; “Tarihi Kentlerde Ortak Geleceğimiz” olarak belirlenmiş ve gözlem ve değerlendirmeler bu kavram ışığında ele alınmıştır.
TKB’nin, yaklaşık 380 kişilik bir katılımla gerçekleştirdiği ziyaret ve etkinliklerde, TKB üye belediye başkanları, TKB çalışmalarında etkin olan valiler, yöreden kaymakamlar, , diğer belediye başkanları, ilgili bakanlık mensupları, kamu kurumları ve sivil toplum kuruluşları temsilcileri, TKB kurucuları ve ortakları olan ÇEKÜL Vakfı ve Mimarlar Odası temsilcileri ve toplantıyı takip eden diğer konuklar, gözlemleri, değerlendirmeleri ve konuşmalarıyla, Göller Havzası Yalvaç Buluşması’nın ortakları olmuşlardır.
Yalvaç’ta örneklendiği üzere; projelerde uygulamaların tamamlanmış olması, katılımcıların bu uygulamaları bizzat yerinde görerek yorumlamalarını, görüşlerini gerçekçi gözlemlerle bildirmelerini ve benzer uygulamalarda bulunmak isteyen katılımcıların bu gibi deneyimlerden esinlenmesini sağlamaktadır.
Bu bağlamda Yalvaç Buluşması; belediyenin sürdürdüğü; “Kültürel-Doğal Değerlerin Korunması, Geliştirilmesi ve Turizmin Çeşitlendirilmesi Projesi” kapsamında, kültürel-doğal doku, buna dayalı toplumsal kalkınma modeli ve aynı amaçlı proje destek alanları ile bu proje kapsamında yapılacak diğer çalışmalarda tamamlanan birçok uygulama ile somut verilerin “izlenerek irdelendiği” bir tartışma ve değerlendirme toplantısı niteliğinde gerçekleşmiştir.
Diğer yandan bu toplantıda, projenin onarım, bakım, restorasyon, düzenleme vb. gibi fiziksel koruma uygulamalarıyla birlikte, aynı eski mekanlarla bütünleşen geleneklerin-göreneklerin-komşuluk ilişkilerinin, kısacası somut olmayan kültürel değerlerin geliştirilmesinin de “kentsel ve kültürel koruma” hedefindeki önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır.
B)UYGULAMALAR HAKKINDA GÖZLEM VE DİLEKLER
Proje kapsamında yapılan örnek uygulamalardan:
-Sokak Sağlıklaştırması ve Evlerin Cephe Düzenlemelerinde; belediyenin ev sahiplerinden sadece işçilik masraflarına (1.500.000 TL/m²) katılımlarını sağlamasıyla, kent halkının yerel yönetimle birlikteliğinin daha verimli ve başarılı devam ettiği görülmektedir. Bu yöntemle tamamlanan 590 eve ek olarak, bundan sonraki yaklaşık 1500 evin cephe düzenlemelerinin de aynı birliktelik içinde sürdürülmesi kararı çok olumlu bulunmuştur.
-Geleneksel Yalvaç Mahalle Fırınları’nın; aynı eski semtlerdeki koruma düzenlemeleriyle birlikte yeniden yaşama kavuşturularak, 20 kadar fırının çalışır durumda kent halkı hizmetine sunulması, mimari korumayla sosyal ortamın birlikteliğini zenginleştirmiştir.
– Tarihi Çınaraltı Kahveleri’nin; bulundukları meydanla birlikte ve farklı kimlikleriyle, özenli bir düzenleme ve hizmet anlayışı içinde korunmaları, kentteki “kimlikli yaşam ortamının” sürdürülebilir kılınmasına da önemli katkıda bulunmaktadır.
-“Psidia Antiochea” antik kentinde yerel ve merkezi idare işbirliğinde on yıldır gerçekleştirilen kazılar, ülkemizde sıkça görülmeyen başarılı bir örnektir. Belediye ve Müze Müdürlüğü’nce işbirliği yapılması sonucunda, Antik Kentin bugün ülkeye ve dünyaya tanıtımını da sağlamış olan bu kazıların, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca hızlandırılarak devam ettirilmesi gerekliliği vurgulanmıştır.
– Men Tapınağı’nın da ayağa kaldırılmasıyla ilgili tüm çalışmaların Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca hızla başlatılması, bu alanda restorasyon uygulamasının kolaylığı da gözönüne alındığında , tarihi mirasın kurtarılmasının yanısıra ülkemiz ve Yalvaç’ın tanıtımının geliştirilmesi açısından da ertelenemez bir görev olarak görülmektedir.
– Traşzade Konağı’nın Yalvaç projeleri kapsamında “Belediye Kültür Evi” olarak restorasyonu sonrasında, Yalvaç halkının bağışladığı her biri etnografik eser niteliğinde olan eşyalarla, yine Yalvaçlı kadınlar tarafından, iç mekanın orijinal şeklinde döşenmesi ise diğer bir “katılımcı koruma” örneğidir. Kadınların elişlerindeki zarafet ve incelik Konağa yansımış, katılımcılığın verdiği özgüven de, ileride başlayacak diğer projelere öncü olmuştur.
– Yalvaç Ural Çocuk Kütüphanesi’nin, tarihi sivil mimariyle uyumlu bir çağdaş yapı içersinde ve yaklaşık 7000 m2.lik bahçesinde de bu işleve ana-babaları da ortak edecek hizmet düzenlemeleriyle gerçekleştirilmiş olması, çocukları kent kültürüyle de buluşturmaya örnek oluşturmaktadır.
– Kuş Parkı ve Kuşçular Alanı şeklindeki yeşil alan düzenlemesi de Yalvaç geleneğindeki evcil kuş kültürünün, yine kent yaşamıyla uyumlu ve toplumsal birliktelik içinde sürmesinin anlamlı bir projesi olarak değerlendirilmiştir.
– Eski Fabrika Binaları’nın, turizm ve kültür işlevleriyle özel sektör-belediye işbirliği içinde korunması ve yaşatılması hedefine hizmet edecek örnek girişimler ise Yalvaç’ın tanınması ve Göller Bölgesi’nde önemli bir turizm kentine de dönüşmesi sürecine en önemli katkıyı yapacaktır.
– Sevgi Yolu adlı dere kenarı ve rekreasyon kuşağı düzenlemesi gibi, kentsel dokuda tarihi odaklar ile çağdaş alanların anlamlı bütünselliğini kuran “modern” uygulamaların da eski ve yeni kent kimliği arasındaki uyumu güçlendirici etkileri, memnunlukla gözlenmiştir.
-“Yalvaç “Anlatan” Meydan” düzenlemesi ise tüm bu projeler bütünü kapsamında ortaya çıkan, Dün-Bugün-Gelecek kavramlarının, çağdaş değerler içerisinde incelenmesi ve aktarılmasıdır. Aynı kavramların odaklandığı bir merkez olarak; Göller Havzası Yalvaç Buluşması’nın da temasını oluşturan; “Tarihi Kentlerde Ortak Gelecek” bilincini de güçlendiren ve simgeleyen bir toplumsal buluşma mekanı şeklinde gerçekleştirilmiştir…
Tarihi, kültürel ve doğal değerlerin bir açık hava müzesi ortamında, yerel halka ve konuklara anlatılarak, anılarda ve yaşamda sürekli yer almalarını sağlayan ve geçmişten ortak geleceğimize ışık tutan yapısıyla bu meydan, sadece Yalvaç’a değil , ülke değerlerine de önemli bir hizmet sunmaktadır.
C)YALVAÇ’TA KENTSEL PLANLAMA ÜZERİNE…
Yalvaç Belediyesi’nin, kentin tüm meskun ve gelişme alanlarındaki imar planlama çalışmalarını tamamlamış olması; bu planların, arazi ayrım ve kamu-özel arasındaki paylaşım kararlarıyla birlikte, (parselasyon ve 18.madde uygulamasına esas yeni mülkiyet dokuları) her mahallede ayrı ayrı ve sürekli sergilenerek ilan ediliyor olması, TKB’ nin mimar ve şehirci danışmanlarınca da olumlu bir örnek olarak değerlendirilmiştir.
Bir diğer deyişle bu örnek ; planlamanın çözümlemeden, değerlendirmeye ve oradan denetlemeye olan aşamalarını içeren, dolayısıyla her türlü mekanı bir sentez bağlamında plan kararlarına aktaran, “imar”ı kent planlama adına ele alan, katılımı sağlayan, şeffaf, mevcut yasal sistemin olumlu tüm araçlarını kullanan, uygulamaya dönük karar ile verileri plan üzerinden bir bütün halinde okunan ve buradan kent bilgi sistemine geçişin altyapısı ile koşullarını oluşturan, plancının ve Belediyenin danışman rolünü öne çıkaran ve de giderek kent topraklarını ranta mahkum etmeyen bir süreç; planlamada “yeni” ve “güncel” olan strateji, esneklik, katılım, eylem planlaması gibi temel ilkelere ve olası uygulama politikalarına, artık günümüzde sıkça rastlamadığımız bir örnek olmasının önemi bağlamında ciddi açınımlar vermektedir.
Bu uygulamanın, Türkiye’de süregelen ve sadece yapı yoğunluk ve kütle kararlarının üretilmesiyle yetinilen, alışılagelmiş imar uygulama planlaması modelini de aşmak üzere, kent dokusu ve ilişkilerinin yöresel kimlikler, komşuluklar ve daha insancıl ölçek ve düzenlemeler içindeki kentsel mekan organizasyonları hedeflenerek, geliştirilmesi de Yalvaç’ın bu örnek uygulamasını zenginleştirecektir.
D) SONUÇLAR:
Yukarda özetlenen gözlem ve değerlendirmeler ışığında; Yalvaç’taki örnek uygulamalardan çıkartılan sonuçlar şöyledir:
1-Mevcut yasalar bile; bir belediyenin, kendi kentindeki tarihi, kültürel ve çevre mirasını koruma ve yaşatma amaçlı projelerini tasarlama, geliştirme ve yaşama geçirme konusundaki istek ve amaçlarına olanak sağlayabilecek durumdadır. Bu nedenle, asıl olan, korumayı ve yaşatmayı “öncelikli ve önemli gören” bir anlayış içinde belediye hizmetinin organize edilebilmesidir.
2-Belediyenin kent kimliğini korumak ve sürdürmek konusundaki girişimleri, kimi “imar rantı” beklentilerini engellese bile, genelde aynı özlem içindeki yerel halkın desteğini bulabilmektedir. Bunun uygulamadaki “ortaklıklar” şeklinde güçlendirilebilmesi için ise aynı koruma projelerine halkın katılımının, belli oranlarda “giderleri de üstlenme” biçiminde yaşama geçirilmesi, projelerin sürekliliği ve kalıcılığının da güvencesini oluşturmaktadır.
3-Tarihi ve doğal çevre mirasının korunması ve yaşatılmasında, kamu-özel-yerel-sivil işbirliğinin bu gibi başarılı örnekleri, belediye-imar-çevre ve koruma mevzuatındaki yeni düzenlemelere de esin kaynağı olmalı; ve Yalvaç deneyiminin ulusal ölçekte uygulanabilirliğini yaygınlaştıracak yeni yasal yönlendirmelerin hükümet ve TBMM tarafından öncelikle ele alınması, bu buluşma katılımcılarının ortak dileğidir.
yalvacbelediye@mynet.com |
