I. Oturum: “TARİHİ KENTLERDE BİRİKİMLERDEN SÜREKLİLİĞE”
Soldan sağa: Erdoğan Bilenser, Prof. Dr. Metin Sözen, Hasan Canpolat, Prof. Dr. Ruşen Keleş
Metin Sözen- 2000 yılında Türkiye’ yi dolaştıysanız 2004 yılında tekrar dolaşın ve muhakkak bir şeylerin değiştiğini ve etrafında duyarlı insanların birleştiğini göreceksiniz. Mesela geçen hafta Batman, Hasankeyf’te bale seyrederken, insanların yüzlerinde yurttaş olmanın güvenini gördüm. Şanlıurfa’da yeni belediye başkanı, artık kaçak inşaat olmayacak diye söz veriyordu. Buradan sonra kalkıp, yanmış çarşısını ayağa kaldırmak için Kemaliye’ye gideceğiz.
Gerçekten, valiler, belediye başkanları ve sivil toplum örgütleri bir araya geldiler ve hep birlikte Avrupa’nın bizlere öğrettiklerinin sahibi olduğumuzu öğrendik. Burada yapılan ve yapılacak konuşmalar da bu bağlamda yerel ve ulusal olduğu kadar evrenseldir, çünkü Anadolu bir tarihtir… Avrupalı olmanın kaynaklarının bu toplantılarda atıldığını görüyoruz. Krizlerde başarı üretiliyor. Yolu var etmenin söz konusu olduğu anlaşılıyor. Düne kadar kıskançlıkla bakılan gözler, düzeyli işler yaptıkları görüldükçe kurumlar arası işbirliği sıkı bir şekilde devam etmektedir.
Şimdi Anadolu’nun Tarihi Kentler Birliği’nin Başkanı Erdoğan Bilenser’ e sözü geçiriyorum…
Sunum “Tarihi Kentler Birliği-2000’ den 2004’e…”
Erdoğan BİLENSER- TKB Başkanı
Metin Sözen Hocamızın çabaları çok büyük. Bunu yüzüne karşı da söylemekte hiçbir sakınca görmüyorum. Ama bizler de onun heyecanını anladık ve yapmak istediklerinin gerçek olmasına çalıştık. Bizler de bu buluşmaların sonuçlarını hemşehrilerimize taşımaya çalışyoruz. 2000 yılında 52 belediye başkanı imzası ile yola çıkmıştık. Bugün 123 üyeye ulaştık. Tüzüğümüzde diğer belediye birliklerinden farklı olarak sivil toplum örgütlerinin de bünye içinde yer almalarına olanak tanınması bu başarıda önemli bir husustur.
Buluşmalarımız gerçek eğitim platformlarıdır. Sonuç bildirgeleri de gelecek kuşaklara aktarılan önemli bilgi ve değerleri içerir. Antalya, Kars, Antakya, Tokat, Şanlıurfa (Mardin- Midyat, Hasankeyf), Kayseri (Talas, Ağırnas), Edirne, Ankara (Beypazarı), Kastamonu (Bartın, Amasra), Bursa (Uluslararası), Van, İzmir (Kula, Tire, Ödemiş, Kuşadası), Yalvaç, Safranbolu, şimdi Sivas (Divriği)…
Sunum “ Sivas’ta İl Ölçeğinde Tarihi Mirasın Korunması”
Dr. Hasan CANPOLAT- Sivas Valisi
-Sivas Valisi Canpolat’ın sunumunun bir kopyası beklenmekte-
Sunum “ Kuruluştan Geleceğe TKB Buluşmaları”
Prof. Dr. Ruşen KELEŞ- TKB DK. Üyesi
Burada bana heyecan veren 3 unsur var: Dört yılda alınan yol, öğrencim olan bir Vali’ nin ilinde olmak ve Atatürk’ün Kongresi’ne yakın bir yerde olmak.
Tarihi Kentler Birliği(TKB) Sivas Buluşması tarihi bir geleceği taşıyor. Tarihi Kentler Birliği’nin kentsel-kültürel-doğal mirası korumak temel amacıdır. Tüm buluşmalar eğitim-öğretim çalışmalarıdır. Tarihsel-kültürel-kentsel mirasın zenginliği, yerel ulusal ve uluslar arası alanda bizlere sorumluluk vermektedir. Sık aralarla yapılan buluşmalar “okul” işlevi görmektedir. TKB çevresinde yapılan konuşmalar ayağı yere basan, bilimsel konuşmalardır.
TKB, tarihe saygılı olmayan, rant paylaşımı, ,imarı yıkmaktan ibaret alan belediyeci kimliğini bırakıp, yerine yapıcı, tarihe-kültüre saygılı bir belediye başkanı kimliği kazandırmıştır. Hafıza tazelemek gerekirse TKB toplantılarında ele alınan akademik, pratik konular şunlardır:
* Korumacılık bir yurttaşlık görevidir.
* Korumacılık yalnız devlet,belediye öncülüğünde gerçekleşmez.
*Koruma ve geliştirme birbirine zıt, imar da bir düşman değildir.
*En kötü plan bile plansızlıktan iyidir.
TKB, yerel UNESCO gibi çalışmaktadır. Doğanın ve tarihin pazarlamasından titizlikle kaçınılmalıdır. Kentlerin bir bütün olarak görülmesi için parçalanmış yapılanma değiştirilmelidir. Sorunları vaktinde çözmeli. Tarih ve kültürel değerler kamu mallarıdır ve kamu yararına kullanılmalıdır. Yasal ve meşru arasındaki denge iyi sağlanmalıdır. TKB uygulamalarında dikkat çeken unsur holdingleşmeye yer verilmemesi, gönüllülüğün esas alınmasıdır.
Av. Derviş Parlak, Oktay Ekinci, Mithat Kırayoğlu
II. OTURUM: SİVAS KARARLARI / TKB SİVAS FORUMU
Yöneten; Oktay Ekinci – TKB Genel Danışmanı
TKB 2000-2004 sürecinin anlamı
TKB Danışma Kurulu Üyeleri;
– Katılımcılık açısından TKB deneyimi; Mithat Kırayoğlu
– Koruma Hukuku açısından TKB deneyimi; Av.Derviş Parlak
TKB’nde Birikimlerden Sürekliliğe
– Önceki Belediye Başkanları
– Yeni Belediye Başkanları
– Katılımcı kamu, sivil, özel kurum temsilcileri
II. OTURUM “SİVAS KARARLARI/ TKB SİVAS FORUMU”
Yöneten: Oktay EKİNCİ- TKB Genel Danışmanı
TKB 2000-2004 Sürecinin Anlamı
TKB Danışma Kurulu Üyeleri
Katılımcılık Açısından TKB Deneyimi;
Mithat KIRAYOĞLU
Katılımcılık niteliksel ve niceliksel olarak ikiye ayrılır. Niceliksel olarak bakınca Temmuz 2000’de 52 kurucu, dört yılda üye sayısı 123 olmuştur. TKB, Avrupa Tarihi Kentler Birliği’nin en katılımcı üyesi olmuştur.
Niteliksel değerleri ise;
Siyasi katılım; siyasetin gözden düştüğü bugünlerde TKB’deki yerel siyasetçiler kendi siyasi fikirlerini bırakarak ortak siyaseti geliştirdiler. TKB siyasi anlamda, kültür siyasetinde ortak politikaların gelişmesinde bir model olmuştur. Birlikçi-bütünlükçü tavır;Edirne’den Kars’a kadar zengin coğrafyayı kapsayan, kültürler arasında ayrım yapmayan birlikçi bir yelpazeyi ülkemize sunmuştur. Eşitlikçi tavır; Büyükşehir, belde ayrımı yapılmamıştır. Yan yana durmayı bilmişlerdir. Devlet ve kamu ortak mirasın paylaşılmasında kendini bulmuştur. Dayanışma; TKB ortamında imece, dayanışma, yönetişim davranışını kendiliğinden yakalamıştır. TKB’nin güven veren ortamında uzmanlıkların kardeşliği (mimar, arkeolog, sanat tarihçisi, edebiyatçısı vb.) kendi değerlerini katmıştır.
TKB yeni bir dil geliştirdi. Belediye başkanları eylemlilikleri içerisinde yaptıkları işleri halka anlaşılabilir olarak sundular. Kentlerini anlatırken edebiyatı, folklorü dillerine kattılar. TKB yarışma ortamında, layık olan kazansın duygusu, katılıma yeni bir değer kazandırmıştır.
Koruma Hukuku İçerisinde TKB Deneyimi;
Av. Derviş PARLAK
Hukuk açısından baktığımızda TKB’nin etkin ve çağdaş insan hakları örgütü olduğunu düşünüyorum. Bireysel özgürlüklerin 19. yy’ ın ortalarından itibaren başarılı olmadığı görülünce sosyal-ekonomik insan hakları gündeme getirilmiştir. Bu hakların büyük savaşların yaşandığı, nükleer teknolojik gelişmelerin ardından dünyanın- çevrenin korunması birincil derecede tartışılması gerekmiştir. Yeni bir kuşak toplumsal dayanışma hakkı doğmuştur. Barış hakkı, gelişme hakkı, çevre hakkı ve insanlığın ortak mal varlığına saygı hakkı. Yeni kuşak haklarla önceden varolan insan haklarının üzerine kol kanat germiştir. TKB’nin kuruluş bildirgesine baktığımızda toplumsal dayanışma hakkının çağrışımları vardır.
Genelde imar ve koruma faaliyetlerini ayrı tuttuk. İmar çalışmaları ile koruma faaliyetleri birlikte ele alınmış bir yasa içerisinde değerlendirilmelidir.
Mehmet Eriş (Ödemiş önceki Belediye Başkanı), Dr. Bekir Kumbul, İris Şentürk toplantıyı izliyorlar…
Dr. Bekir Kumbul, TKB II. Başkanı, önceki Antalya Büyük Şehir Belediye Başkanı:
Önceki belediye başkanlarının yeni belediye başkanlarına deneyimlerini aktarmalarının heyecanını duyuyorum. TKB varolan diğer belediye birliklerinden farklı bir oluşumdur. Korumak için sevmek, sevmek için de bilmek gerekir. TKB sayesinde Anadolu’yu hatta yaşadığım şehir Antalya’yı tanıdım.
İris Şentürk, önceki Antakya Belediye Başkanı:
TKB’ yi düşündüğümde bir bilginin üstüne diğerinin konduğu bir birliktelik olduğunu görüyorum. TKB, kuvaiye milliye hareketinin kültür versiyonu olan bir harekettir.
Naif Alibeyoğlu, Kars Belediye Başkanı:
TKB’yi, Tarihi Kentler Birliği Partisi olarak niteliyorum. Biz önceki belediye başkanları yeni belediye başkanlarına bir tür danışmanlık yapmalıyız. “Korumacılık” ilkesini yeni belediye başkanları da devam ettirmelidirler.
Boğazkale Belediye Başkanı- Ali Rıza Soysat:
Boğazköy(Hattuşaş), Hititlerin önemli yerleşim yerlerinden birisidir. Bu önemli yerleşim yerinin görülmesi için herkesi şehrimize davet ediyorum. (Bir taraftan da Hitit aslanı ve Leblebi sunuyor Divan’a)
Kuşadası Belediye Başkanı Fuat Akdoğan: Kültürel değerler aynen muhafaza edildiğinde bu haliyle daha ilgi çekici ve gerekli maddi gücü de kazanabiliriz.
Eşref Girgin, Çevre Bakanlığı eski Müsteşar Yrd.
Diğer mesajlar:
İÜ Van Bölgesi Tarihi ve Arkeolojik Araştırmalar Merkezi Müdürü-Prof. Dr. Oktay Belli:
Doğubeyazıt’ta yapılan sempozyum benim için bir milattır. Türkiye’nin sahiplenmediği ve korktuğu Ağrı Dağı ile ilgili yapacağımız sempozyum ufkumuzu genişletecektir. Yeni belediye başkanlarını seçtiren geçmişleridir. Anadolu uygarlıklarıyla kaynaştık. Yepyeni bir on bin yıllık Anadolu uygarlıklarının temsilcisi olarak AB’ ye gireceğiz. Avrupa’nın tek düze uygarlığına hareket getirecek tek ulus biziz.
Çanakkale Belediye Başkanı:
Avrupa ailesinde kültürel değerlerini yitirmemiş bir şekilde kalabilmek için en büyük rol yerel yönetimlere düşüyor.
Diyarbakır Sur Belediyesi Başkanı- Abdullah Demirbaş:
Önümüzdeki TKB buluşmasının Diyarbakır’da yapılması bizleri çok mutlu edecektir. 25 Mayıs- 5 Haziran arasındaki Diyarbakır Kültür Festivali’ ne burada herkesi davet ediyorum.
Kula Belediye Başkanı- Halil Gürcübey:
TKB’nin önemini Sivas Buluşması ile daha da iyi anladım. Bu çalışmaların devamı için elimden geleni yapacağım.
Oktay Ekinci, Sivas Kararları için oluşturulan taslak metni okuyor, görüş ve önerileri alıyor…
Her TKB Buluşmasından sonra çekimi gelenekselleşen bu Aile Fotoğrafı da Sivas’ta, Sivas Ticaret Odası’nda kurulu Sivas’ta Tarih ve Kültür Mirasının Korunması Proje Sergisi önünde çekildi…
(Toplantı Notları için Çekül Vakfı Bilgi Belge Merkezi Yöneticisi Sevil SAKA’ya içten teşekkürle…)