Çağdaş kentlerde yetişen bireyler, evrensel değerleri özümseyerek, insanlık ve yurttaşlık bilinciyle kentlerine, ülkelerine, geleceklerine ve evrensel barışa sahip çıkarlar… …Ticari kazancı ve rantı ön planda tutan yaklaşımların, kentin kültürel ve tarihsel bağlarını kopardığı, kentlerin yüzlerce yılda oluşan kimliklerini yokettiği, kent ve insan yaşamında büyük olumsuzlukları birlikte getirdiği yadsınamaz. Kültürel ve doğal çevrenin bozulmasına neden olacak bu yaklaşım ve arayışlar, tüm kurum ve kuruluşlarımızın, sivil toplum örgütlerimizin ve yurttaşlarımızın duyarlılığıyla asla yaşama şansı bulmamalıdır.
Ahmet Necdet SEZER T.C.Cumhurbaşkanı
-TKB 2002 Ödülleri Açılış Töreni…-
ACILIŞ…
2002 Ödülleri Kolokyum ve Sergisi, Atatürk´ün çok beğendiği ve içinden hiç ayrılmak istemediğini söylediği (eski Türk Ocağı) Resim ve Heykel Müzesi binasında yapıldı…
NERELİSİN?
Cumhurbaşkanı da o muhteşem salondaki yerini aldıktan sonra, ışıklar karardığında, karanlığın içinden bir bebek çığlığı duyuldu… Bebek ses yükselticileri ele geçirmişti sanki. Bir anlık şaşkınlık… Sonra anlaşıldı, Yönetmen Hasan ÖZGEN´in Nerelisin? filmi böyle başlıyordu. Bebekler doğuyordu habire ekrandan. Onlara Nerelisin? dendiğinde, nasıl yanıt vereceklerdi? Tarihi Kentler Birliği´nin tarihçe filmi, bu soruya verilebilecek yanıtlar üzerine örülmüştü…
Türkiye´nin dört bir yanından gelen Tarihi Kentler Birliği üyesi yerel yönetimlerin yöneticileri ve ekipleri, danışmanları, ÇEKÜL Vakfı temsilci, danışma kurulu üyeleri ve gönüllüleri ile diğer sivil toplum kuruluşların temsilcileri, kamu, özel, yerel ve sivil kurum ve kuruluşlardan çok sayıda ilgili ve basının katılımıyla yapılan Ankara Toplantısı, Tarihi Kentler Birliği tarihinde yine kolayca unutulmayacak izler bıraktı…
AÇILIŞ KONUŞMALARI…
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet SEZER´in Konuşmasından…
…Uygarlık tarihine bakıldığında büyük gelişmelerin ve insanlık için yararlı sonuçların hep barış döneminin ürünü olduğu görülür. Savaşlar insanları olduğu kadar kentleri de olumsuz yönde etkilemekte, savaşın yıkıcı ve yok edici sonuçları, kentlerin dokusunda giderilmesi olanaksız izler bırakmaktadır.
Evrensel barışın her zaman ve her koşulda korunması, barış kültürünün her ortamda yaşatılması bu yönden de önem taşımaktadır. Barışı ve uzlaşmayı temel alan düşüncenin yaşama geçirilmesi, bu konuda ülkelerin karşılıklı işbirliği ve dayanışma anlayışı güçlendirilerek gerçekleştirilebilir. Tüm insanlığa düşen görev, kentlerin tarihsel, kültürel ve doğal dokularını koruyarak, kentlileri kent değerleriyle bütünleştirmek, bireylerin demokratik ve evrensel değerlerle yetişmelerine olanak tanımaktır. Zengin tarihsel ve kültürel birikimi olan kentlerin, kimliklerini yansıtan öz değerlerini koruyarak uygarlığa açılması, insanlığın ortak kültür mirasının paylaşılmasına ve ülkeler arasında karşılıklı anlayış ve işbirliğinin gelişmesine olanak sağlayacaktır…
…Tarihi Kentler Birliği´nin Edirne buluşmasında da vurguladığım gibi, yüzyıllardır farklı uygarlıklara ev sahipliği yapan tarihsel kentlerimiz, kendilerine özgü kimlikleriyle, yalnız ülke tarihine değil, insanlık tarihine de ışık tutacak zenginliktedir. Kentlerimizin tarihsel dokusunun ve kültür birikiminin korunmasına dikkat çekerken bunu doğal çevrenin korunmasından bağımsız düşünemeyeceğimizi bir kez daha vurgulamak isterim… Çağdaş kentlerde yetişen bireyler, evrensel değerleri özümseyerek, insanlık ve yurttaşlık bilinciyle kentlerine, ülkelerine, geleceklerine ve evrensel barışa sahip çıkarlar…
…Tarihsel Mirası Koruma Projeleri ve Uygulamalarını Özendirme yarışmasına bu yıl 16 üye belediyenin birbirinden değerli projelerle katılması gelecekle ilgili umutlarımızı güçlendirmektedir. Bu çalışmalara katılan belediyelerimizi kutluyor, bu tür çalışmaların artarak sürmesini diliyorum. Zengin birikimimizin böyle duyarlı yaklaşımlarla sonsuza kadar yaşatılması, insanlığın tüm kültürlere saygı gösteren, uygarlıkların tarihsel yapıtlarına sahip çıkan, demokrasiyi özümseyen barışçı bir kimliğe kavuşması dileğiyle, hepinize saygılar sunuyorum.
Sayın Cumhurbaşkanı´nın konuşmasının tam metni için lütfen burayı tıklayınız…
Konuşması sık sık alkışlarla kesilen Cumhurbaşkanı ayrıldıktan sonra bir çay molası verildi ve hemen ardından Ödül Töreni ve Kolokyum için tekrar salona geçildi…
Açılışa katılanlardan Muzaffer Ecemiş, İç İşleri Bakanlığı Müsteşarı, Doç. Dr. Hüseyin ÇELİK, Kültür Bakanı…Ertuğrul YALÇINBAYIR, Devlet Bakanı / Başbakan Yardımcısı
AÇILIŞ KONUŞMALARINDAN ANEKDOTLAR:
TKB ve Bursa B.Ş.Belediye Bşk.Erdoğan BİLENSER, Koruma 5 Yılı ilan edilmesi ve bir Sponsorluk Yasası çıkarılması gibi talepler de içeren Hoşgeldiniz konuşmasını barış istiyoruz diyerek tamamladı…
Muzaffer Ecemiş, İçİşleri Bakanlığı Müsteşarı
“…TKB’nin kendisini diğer belediye birliklerinden ayıran özellikleri vardır. Bu Birlik, ‘ulusal’ bir birliktir. Ama aynı anda dünyaya ait değerlere sahip çıkmaktadır.
Çünkü kaybedilen her kültürel miras, hepimizin kaybettiği bir kültürel kimlik unsurudur. Yerel yönetimler tarih ve kültür mirasına sahip çıkmakla merkezi yönetimden daha büyük işler başarmışlardır. Çıkarılacak yasa bu konuda yere yönetimlere yeni kaynaklar sağlamaktadır…“
Hüseyin Çevik, Kültür Bakanı
“…Medeniyeti seçiyorsak, şehirleşmeyi de seçmişiz demektir. Şehir ‘şöhret’ kökünden geldiğine göre, ‘tanıtma’ anlamına da gelmektedir. Kültürel mirasın tek bir sahibi olması konusu hükümetimizin yeniden yapılandırma çalışmalarımızda ele alınmıştır ve kabul görmüştür. Yeni yerel yönetimler yasası ile yerel yönetimlerimiz bunalrın gerçek sahib olduklarını da göstereceklerdir. Keza “Sponsorluk Yasası” da çıkarılacaktır…
…‘Eziyet edici korumacılık’ anlayışından uzaklaşmalıyız. Tarihi mirasımız şehir insanımızın refahına hizmet etmelidir…
…Bildiğiniz gibi, Turistler ikiye ayrılır: ‘Aktif Turistler’, ‘Pasif Turistler’. Aktif olanlar tarihi ören yerlerini gezerler…”
Ertuğrul Yalçınbayır, Devlet Bakanı, Başbakan Yardımcısı
“…Tarihi mirası koruma ve yaşatma hem bir görev, hem de bir haktır. Bu konuda bana bağlı olan ‘Dil ve Tarih Kurumu’nu da faal duruma getireceğiz…
..Kentler yaşayan varlıklardır. Siz onlara hoyrat davranamazsınız. Siz onların gözyaşlarını hissedebiliyor musunuz?…
…Tarihi mirasın da savaş tehdidi altında olmasından dolayı hukukun gerekleri yerine getirilsin diye BM kurulmuş. Anayasa’nın 69. maddesi, tarihi mirasımıza sahip çıkmamaya bir mazeret oluşturmamalı…
…Biz, sivil, yerel ve merkezi yönetimin bu konularda el birliği etmesinin önemini yakalamış durumdayız…
…’Kente karşı suç’ kavramı, artık yasalara yansıtılmalıdır…”
ÖDÜL TÖRENİ ve KOLOKYUM
Önce TKB Danışma Kurulu Başkanı Prof. Dr. Metin SÖZEN, bir Genel Değerlendirme yaptı.
Sözen, Şimdi sıkıntılı, dalgalı, karar vermekte zorluk çektiğimiz günler yaşıyoruz. Türk ulusu sıkıntılı günleren geçmeyi bilen bir ulustur. Akılla yönetimin bir arada olması gereken bir ülkenin bireyleriyiz biz…” diyerek başladığı konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Bulunduğumuz coğrafya geleneklerin coğrafyasıdır. Bu yüzden yarın doğacak çocukların yüzünde daha iyi çizgiler oluşmalıdır. Yeni anayasa da doğa ve insanı yansıtacak bir anayasa olmalıdır…
Bütçe olmadan ödül olmaz sanılır. Oysa oluyor. Burada verilecek ödülleri ‘proje üreteceğim’ diyenlerin ödülleridir. Bu bütçede ´TL´ yazmıyor; ´akıl´, ´özveri´ yazıyor. Öne çıkma kaygısı, resim vermeye çalısma bu ödülde yazmıyor, çünkü bir tek gerçek resim var, o da Turk ulusunun resmi! Kent ahlakı ve hukuku, kentlilik bilinci doğru ve beraber yaşamaktır. Kentin sözluk anlamı ´uygarlık´tır. Sevgi yoksa, dostluk yoksa, mahalleli el sıkışmıyorsa, kentin anlamı yoktur. Bilim insanlarına da bir mesajımız var. Sokağa çıkın, dar odalarda kalmayın. İşte bu ödül, kamu-yerel-sivil birlikteliginin ödülüdür… Sonuçta, burada oturan herkes ödül almıştır, tebrik ediyorum!
Ödüllendirme-Jüri Raporunun Sunumu, TKB Genel Danışmanı Oktay EKİNCİ tarafından yapıldı.
Ekinci, kendisine nasıl olup da hep doğru yapılar yapabildiği sorusuna, doğru kararlar alarak diye yanıt veren, doğru kararların sırrının tecrübe, tecrübenin sırrının da yanlış kararlar olduğunu söyleyen yapı ustasının hikayesiyle renklendirdiği sunumunda, TKB´nin yanlış kararların sonu demek olduğunu da vurguladı.
ÖDÜLLER…
Ödül Alan Belediye Başkanlarının Sunumları:
Başarı Ödülleri:
Feridun ÇELİK / DİYARBAKIR Büyükşehir Belediye Başkanı
“Mezopotamya”nın, “Mağaradan çıkan insanın, uygarlaşmaya başlaması ve her uygarlığın bir öncekine eklemlenmesi” bağlamında dünyada “eşsiz” bir coğrafya olduğunu vurgulayan Başkan Çelik, “Diyarbakır Surları”nın da bu coğrafyanın ve kültürün en öenmli simgesi olduğunu, bir “Açıkhava Müzesi” olan surların “çatışmalara direnmiş ama çarpık kentleşmeye direnememiş” olduğunu söyledi. Çelik, ilk kez 2000 yılında ÇEKÜL ile yapılan Protokol’dan sonra Kamu-Yerel-Sivil-Özel işbirliği ile “bu kaderi değiştirmeye başladıklarını”, 500 işyeri ve 10 konutun ilk etapta ele alındığını, düzenlenmesi zorunlu ve işyeri yoğun alandaki işyeri sahiplerinin, “kendi işyerlerini kendi elleriyle yıkarak” korumaya katıldıklarını vurguladı. Feridun Çelik, “Anadolu’nun Mezopotamya’daki varlığını dünyaya açması için bölge halkının bu biçimdeki katılımının önemine değindi, bu konunun “yerel ve siyaset üstü” ele alınmasının önemine değindi.
Ahmet PİRİŞTİNA / İZMİR Büyükşehir Belediye Başkanı
Üzücü bir kayıp nedeniyle Ankara´ya gelemeyen Başkan´ın yerine konuşan Tarihsel Çevre ve Kültür Varlıkları Müdürü Önder Batkan, 2001 de kurulan “Tarihi Çevre ve Kültür Varlıkları Müdürlüğü” eliyle koruma çalışmalarının “olması gereken” çizgiye oturtulması için çalışıldığını vurguladı.
Mehmet OSMANBAŞOĞLU / AĞIRNAS Belediye Başkanı, Prof. Dr. Hüseyin Yurtsever, Erciyes Üniversitesi Ağırnas Belediye Başkanı Mehmet Osmanbaşoğlu, farklı dinlerin temsilcileri Ağırnas’ta görüldüğünde “din elden gidiyor”, alışılmadık etkinlikler düzenlendiğinde “ahlak gitti” diyenlerin, “sitem edilen kendileri olduğu halde, Ağırnas derlenip toparlanmaya başladıkça” bu değişimden ekonomik yarar da sağlamaya başladıklarını vurguladı. Ağırnas Başkanı kendilerini bu yolda “yönlendirenin ve yüreklendirenin” Prof.Dr.Metin Sözen olduğunun altını çizerek, “Metin Hoca’nın kıymeti iyi bilinmeli” diye ekledi.
Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof.Dr. Hüseyin Yurtsever Ağırnas’taki koruma çalışmaları hakkında kısa bir bilimsel açıklama yaptı. Valilik, Belediye ve Üniversite işbirliği ile bir “Sinan Araştırma Grubu” kurulduğunu, Ağırnas’ın “sosyo-kültürel etkinlik merkezine dönüşeceğini” belirtti. Prof. Yurtsever, “kültürel belleğe yabancılaşma”nın en “büyük afetlerden biri” sayılması gerektiğini söyledi.
Özendirme Ödülleri:
Yılmaz BÜYÜKERŞEN / ESKİŞEHİR Büyükşehir Belediye Başkanı
Sunumuna “Cefâkâr ve vefakâr başkan arkadaşlarım!” diye başlayan Büyükerşen, Eskişehir’deki koruma hareketinin ilk adımlarının Prof.Dr. Metin Sözen’in 70’li yıllarda “Eskişehir’e öğrencilerini yollaması” ile atılmaya başlandığını, bununla birlikte hızlı ve çarpık kentleşmenin önüne geçilemediğini, kendisinin de “hocalığı bırakıp, hiç değilse kalanları kurtarmak için” belediye başkanı olduğunu belirtti. Bundan sonra ÇEKÜL ile temas kurulup, işe başlandığını, ilk önemli proje olarak da gençlik merkezine dönüştürülen “Haller” ile, “Odunpazarı” evlerini ele aldıklarını açıkladı. Büyükerşen’in, sunumu sırasında gösterdiği video filmde, “Haller Gençlik Merkezi”nin yalnızca gençleri değil, her yaştan Eskişehirliyi “cezbettiği” de görüldü.
Osman GÜRÜN / MUĞLA Belediye Başkanı
Muğla Belediye Başkanı Dr. Osman Gürün, “Özendirme Ödülü’nü alınca, şimdi gerçekten de özendik ve daha şevkle devam edeceğiz” dedi. Muğla’yı “güzel kızlarını zengin kocaya vermiş fakir baba”ya benzettiklerini söyleyen Gürün, şu ana kadar yapılan koruma ve onarma çalışmalarının neredeyse %99’unun belediye personeli ile yapıldığını, onarımları hızlandırmak amacıyla “Muğla’da Bir Eviniz Olsun” başlıklı bir kampanya başlattıklarını belirtti.
M. Rıza YALÇINKAYA / BARTIN Belediye Başkanı
“Tarihi dokudaki ticaret alanlarını koruyarak yeniden canlandırma” ile işe başladıklarını belirten Yalçınkaya, “Bartın’ın korunarak yönetimi” konusunda da en çok önem verdikleri husuların başında halkın “yönetim değişse de düzen değişmez’ inancını sarsmak” geldiğini açıkladı. Yalçınkaya’nın sıraladığı “ilkeler dizisi” içinde “kadın ve çocukların kent yaşamına katılması” da vardı.
SERGİ2002 Ödüllerine katılan uygulamalar ve projelere ait tanıtım paftaları, ilgili belediyelerin teknik ekipleri tarafından, Mimarlar Odası ve Ankara-ALTINDAĞ Belediyesi görevlileri işbirliği ile, Ankara Toplantısı´nın yapıldığı Eski Türkocağı Binası fuayesinde sergilenmişti…
