Tarihi Kentler Birliğinin yeni üyelerinden Akçaabat Belediyesi adına Başkan Şefik Türkmen, Çorum Belediyesi adına Başkan Yardımcısı Ekrem Eren, Osmangazi Belediyesi adına Başkan Hilmi Şensoy, Tire Belediyesi adına Başkan Tayfur Çiçek, belediyeleriyle ilgili sunumlar yaparak, yörelerini tanıtıcı konuşmalar yaptılar.
Sonra FORUMa geçildi…
Sabri Yetkin/İzmir Büyükşehir Belediyesi Danışmanı
Somut olmayan mirasın belgelenmesi konusunda, somut unsurlar soyutlaşmış, belleklerden silinmişi yapıları tekrar belleklere kazandırmak, belgelemekj için yayın faaliyetlerinden bahsediyorlar.
– Kent kitaplığı yayın dizisi altında 41 kitap, 19 anı kitabı 6 dergi
– 4 ana dizi: Kent kitapları – Tanıtımlar – Anı kitapları – Dergiler
Soyut kültür başlığı altında yapılanlar:
5 ANA KATEGORİDE
1) Anılar
2) Sözlü tarih
3) Seyyahlar
4) Gastronomi (Yeme içme kültürü)
5) Var olmayan kültürün tanımlanmsı
1) ANILAR: Kent tarihi için önemli. Bugün artık kentte var olmayan ilişkiler bu anılar yoluyla aktarıldı, canlandırıldı.
2) SÖZLÜ TARİH: Kaynaklar yaşlı insanlar olduğu için hızlı davranmalıyız
3) SEYYAH ANLATILARI:
4) GASTRONOMİ (YEME İÇME KÜLTÜRÜ): Mutfaktan pişmiş yemekleri öğreniyoruz.
5) KENTİN YİTİRİLMİŞ YAPISI: 1922 yangın, kentin 65%’sini kaybettiği için soyutlaşmış, anlamakta zorluk çektiğimiz yapıyı anlamaya çalışmaya yönelik çalışmalar.
– Misal: Kartpostallardan tarih kitabı
Bu belleği geri kazanma çalışması belediyelerin görevidir. Bunun için belediyeler yayıncılıkta ciddi roller üstlenmelilerdir. İzmir’de bunun için akademiden öğretmenlere geniş bir kadro oluşturmuşlar.
Oktay Ekinci :
Mozaik konusunda yeniden düşünülmesi konusunda çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Çünkü tarih içindeki beraberliğimize ters düşen bir terimdir mozaik. Dağılabilir bir özelliktir. Anadolu’nun kültürünün dağılabilir özelliğe sahip olduğunu düşünmüyoruz. Ayrıca mozaik bir tasarım ürünüdür. Buna karşılık Anadolu’nun çok kültürlülüğü bir tasarım sonucu değil bir süreç içinde meydana gelmiştir. Anadolu’daki kültürler beraber yaşadığı için vardırlar. Biz buna bir kavram olarak alaşım dedik. Bu terimde çok iddialı değiliz. Anadolu’daki kültürler Anadolu’nun içinde yoğrulan farklı kültürlerdir. Farklı coğrafyalardaki kültürlerden farklıdır.
– UNESCO’nun insanlığa ait sözlü ve manevi miras konusunda yaptığı vurgu önem kazanıyor.
1) Yaşama kültürü, anıtsal mimari vb. mirasın yaratıcısıdır
2) Doğayı kullanma becerisinin zenginliği
Tarihi kentler bu ikisinin eseri.
– Belediye başkanlarından bunları dinledik. Yaşama kültürü toplumsal temsiliyet olduğu için belediye başkanlarımızın konuşması doğaldır.
Somut olmayan miras aklın ve akıl yaratıcılığının tarihidir. Örnek: Hayvanlar aleminde bir tek insanın barınağı değişime uğramıştır. Bunun korunması gelecek kuşaklara bu aklın aktarılması demektir.
Doç Dr. Hüseyin Çelik/Milli Eğitim Bakanı
Türkiye’nin dört bir yanından şehrimize teşrif edenler!
Bu toplantının vekili bulunduğum ilde yapılmış olması benim için çok önemlidir. Azeri türkçesinde kent, köy demektir. Şehirlerimizin köyleşmiş olmasından bu tabir yerine oturuyor. Kentlerimiz gittikçe köyleşmeye başladı. Bunu önüne geçilmesi gerekiyor. Kültür insanın insan olma vasfıyla ilgili bir olaydır. Gelişme, değişme ve güzelleştirme insana mahsustur. Evrende her şey insan etrafında şekillenmektedir. Kültür ile tabiat arasındaki ilişkiye Oktay Ekinci de değindi. Soyut olan birikim ve tavır bir taraftan mimariye, etnografyaya, kilime vesaireye yansır. Soyutla somut arasında bire bir ilişki vardır. Van şehrinin Van Gölü kenarına kurulmuş olması tesadüf değildir. Van Havzası her tarafından sular fışkırır. Bu gölün maviliği kadar güzel bir mavi bulamazsınız. Millet ile ırk farklı şeylerdir. Bütün dillerde farklı kelimelerle anlatılır. Evrensel olan kültür elbette ki en üst kültür.
Gökkuşağının güzel olmasının nedeni içindeki renklerin fazlalığı ve çeşitliliğidir.
Her insan ayrı bir alemdir. Bu çeşitlilik doğanın özünde vardır.
Totaliter rejimler “veya”cıdır. “Sen” veya “ben” derler. Demokrasiler “ve”cidir. Biz “ya”, “ya da”cı olmamalıyız. Bu açıdan kültürel çeşitlilik üstüne daha fazla düşünmemiz gerekiyor. Tabiatın kendi içinde saat gibi bir işleyişi vardır. İnsanların toplu olarak yaşayışından dolayı ortaya çıkan sorunlar vardır. Beledi olmak (şehirli olmak) gerekir. Bir düzen içinde beraber aynı coğrafyada olmak gerekir. Bu açıdan belediyelere büyük bir görev düşer. Tabii TKB ’nin buradaki önemi büyüktür.
Binlerce yıllık tarihe sahip güzel van şehrinde, TKB’nin çok önemli bir toplantı yapmış olması bendenizi bir van milletvekili olarak çok mutlu etmiştir.
Van şehri son yıllarda zevksiz bir şekilde büyüdü. Büyümekten öte irileşti. Bizler ne yapıp edip Van gibi Diyarbakır gibi göç olan yerlere önem vermeliyiz.
Prof. Arsın Aydınuraz – UNESCO TÜRKİYE MİLLİ KOMİSYONU BAŞKANI
Mithat Kirayoglu sagda Prof.Dr.Aydinuraz>
Yaygın bir yanlışlık var. Van Belediye Başkanı dedi ki: Unesco’nun Türkiye masası şefi aramızda. Oysa bizim adımız UNESCO Milli Komisyonu!
TKB’nin oluşumu ÇEKÜL’ün önderliğinde UNESCO adını sıkça kullanan bir oluşum içinde. Misyonlarımız içinde hükümetlere danışmanlık etmek de vardır. Biz para almayız ama Sekretaryamız Milli Eğitim Bakanlığından kaynak alır. Sayın Ekinci mayası Metin Sözen tutkalıyla yapıştırılmış bu güzel grupta, somut ve somut olmayan miras terimini biraz açmamı istedi. Dünya Miras Komitesi yapılandırması içinde ilgili ülkeler tüm insanlık adına korunması gereken varlıkları deklare ederler ve daha sonra bunları korumayı taahhüt ederler. Türkiye de 9 tane varlık önerdi. Ama Pamukkale hariç diğer önerilenler çok somut varlıklardı. Diğer ülkelerde de bu böyle oldu. Bundan dolayı, somut olmayan mirasa yönelik ayrı bir liste oluşumuna gidildi. Dünya Miras Listesi ve Somut Olmayan Miras Baş Yapıtları Listesi diye iki liste olacak. Türkiye bununla ilgili olarak “meddahlık” konusunda başvuru yaptı…
Dünya Belleği Listesi diye de bir liste var. Türkiye bu konuda da başvuru yaptı. Birinci öneri Kandilli Rasathanesi El Yazmaları, ikinci olarak Boğazköy Tabletleri de kaydoldu. Şimdi Süleymaniye Kütüphanesi El Yazmalarıyla uğraşıyoruz.
Türkiye’de 9 kırmızı nokta (kültür varlığı) var. Ama burada doğal değerler -Pamukkale dışında- biraz unutulmuş.
MAB- Man and Biosphere Listesi… Türkiye’nin biosfer rezervi yok. Çok uğraştık ama niye yok anlayamıyoruz. Bizim yasal düzenlemelerimizde biyosfer tanımı yok. Kültürle ilgili 4 liste var. 4. Liste de böylece Biyosfer Rezervi Listesi. Bunların hepsini gözönüne almamız gerekiyor.
Hüsnü Işıkgör-Bitlis Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Somut olmayan kültür konusunda bir Bitlis halk inancı: Çarşambaları, Mart ayının son haftasıdır. Şeytanın babasının izine gittiği ve o dönemde yağmur veya kar yağarsa bereketin bol olacağı inancı hakimdir. Bu inancı paylaşanlar o dönemde traş olmayıp, banyo yapmamaktadır. Ben de bu vesile ile bunu eklemiş olayım!
Yalçın Kurt/Kültür Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı:
Aynı zamanda bir belediye başkanı ve kurullarda çalışmış birisiyim.
Kültür ve Turizm Bakanlığı görevlerinden bazılarını yerel yönetim ve stklarlar paylaşacak, özel sektörde bu işin içinde yer olacaktır. Finans ayağı kültürel çalışmalarda çok önemlidir. 2 gün önce TC genelinde proje boyutunda bize talep çok azdır. Projesi olan tekliflere öncelik tanıyoruz.
2863 sayılı yasa ile ilgili çalışmalar devam etmekte. Uygulamaya yönelik çalışmalarınızı değerlendireceğiz.
Sevgili belediye başkanlarına saygıdeğer hocamız Metin Sözen adını şehirlerinde caddelere parklara vermelerini öneriyorum.
Efkan Ala – Batman Valisi
Bu birliğin oluşması ve devam ettirilmesini sağlayan herkese teşekkür ediyorum. Bazı olumsuzlukların bizim yolumuzu kesmemesi gerekir. İnsanlardan ve bazı düşüncelerden korkulmasını anlayabiliyorum. Ama binlerce yıl öncesindeki insanların yaptığı eserlerden, kültürel mirastan korkulmasını anlamak mümkün değil.
Prof. Dr. Metin Sözen
Beraberlik tutkalının kıvamını beraberce tutturabildiğimiz zaman ilerideki birliktelikler sağlam olur. TKB’nin belleğine kazıdığı şey süreklilik. Korkunun ecele faydası yoktur. Kavramları doğru bir şekilde doldurmalı doğru insanlarla geliştirmeliyiz. Bugün 115 belediye üyemiz var. Ama bunun arkasında valilerimiz, kamunun diri güçleri, stklar ve özel kuruluşlar var.
UNESCO, Birleşmiş Milletler, AB ve Avrupa Konseyi bizle var. Ne olursunuz, kaynak olma, beraberliğinizi büyüklüğü taşıma konusunda uluslararası gündemi değiştirecek kişilerin bizler olduğuna inanmalıyız. Bizler bu ülkenin gündemini değiştirmeliyiz. Doğa ve kültür öncelikli bir gündem yaratmalıyız. Öne çıkıp resim verdiğiniz zaman arkanızdaki insanın soru işaretleri fazlalaşır.
Oktay Ekinci:
Toplantı sonucunda Van Gölü Bildirgesi olarak ilan edilmesini düşündüğümüz bildirgeyi birazdan sunacağız.