ÇEKÜL Akademi, 14-15 Kasım tarihlerinde Adana’daydı. “KUDEB’ler, Koruma Kurulları ve Koruma Mevzuatı” başlığıyla düzenlenen Bölgesel Kentsel Koruma Eğitimine; Buldan, İzmir Büyükşehir, Şişli, Ankara Büyükşehir, Adana Büyükşehir, Yüreğir belediyelerinden uzmanlar katıldı. Belediyelerin eski eser koruma alanında çalışan ekiplerine yönelik tasarlanan ve uzmanların, koruma mevzuatı detaylarına hâkim olabilmesini amaçlayan eğitim; kurul onayına iletilecek projelerin süreç yönetimleri için pratik kazandırmayı da sağlıyor.
Eğitim, Adana Büyükşehir Belediyesinin ev sahipliğinde gerçekleşti. Çanakkale Tarihi Alan Başkanlığı Komisyon Üyesi Mimar Bülent Baykal; Kültür Varlıkları Koruma Mevzuatı, Tespit-Tescil İşlemleri ve Kurullar, KUDEB Yönetmeliği ve Koruma Kurulu İlişkileri konularında sunum yaptı. Ardından, Adana Büyükşehir Belediyesi KUDEB Müdürü Şahin Kıl; KUDEB Şube Müdürlüğünün gerçekleştirdiği koruma çalışmalarını aktardı.
Sunumları takip eden ve KUDEB uzmanlarıyla birlikte yapılan saha ziyaretlerinde; Tepebağ Höyüğü Arkeolojik Sondaj Kazı Alanı, Tepebağ Mahallesi Avukat Turan Arun Sokak ve Kayalıbağ Mahallesindeki kentsel tasarım, sokak sağlıktaştırma, meydan düzenleme ve restorasyon çalışmaları görüldü. Sinema Müzesi, Taşköprü ve çevresi, Ulu Cami Mahallesindeki restorasyonu tamamlanmış konaklar, Ali Münif Yeğenağa Caddesi ve Ulu Sokak Sağlıklaştırma projeleri ile duvar resmi (mural art) çalışmalarını yerinde incelendi.
Saha ziyaretlerinin tamamlanmasıyla, Bülent Baykal katılımcıların sorularını yanıtladı. Eğitim programı, KUDEB Şube Müdürlüğünde yapılan sertifika töreniyle sonlandı. Katılımcı belediyelerin koruma ekibi uzmanları, bu eğitim programı süresince; 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununun detayları, koruma kurullarının yetkileri; KUDEB ve diğer belediye birimleriyle iletişim konuları hakkında detaylı bilgi sahibi oldu.
Mersin’nin Bütüncül Koruma Yaklaşımı Örnek Oldu
16-18 Kasım tarihlerinde “Bütüncül Koruma Sürecinde Arkeolojik, Doğal ve Kentsel Mirasın Yönetimi; Mersin Örneği” başlığıyla, Alanda Eğitim Programı yapıldı. Eğitime Buldan, Karadeniz Ereğli, Kastamonu, Trabzon Büyükşehir, Altınova, Kütahya, Afyonkarahisar, Şanlıurfa Büyükşehir, İstanbul Büyükşehir, Gebze, Gaziantep Büyükşehir, Adana Büyükşehir, Ankara Büyükşehir belediyelerinden uzmanlar katıldı. Çukurova’nın batısında bulunan ve Doğu Akdeniz Havzasının önemli bir bölümünü kapsayan Mersin’in arkeolojik, kentsel ve doğal varlıklarıyla ilgili yapılan çalışmalar yerinde incelendi.
Mersin Büyükşehir Belediyesi Kongre ve Sergi Sarayında düzenlenen program; Mersin Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Tarık İrde ile Mersin Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanı Mustafa Solak’ın açılış konuşmasıyla başladı.
Ardından, KUDEB uzmanlarından Arkeolog Ali Baloğlu söz alarak Mersin’in tarihçesi hakkında bilgi verdi. İlk çağdan bu yana sürekli yerleşim gören bölgenin bilinen en eski adının “Kizzuwatna” olduğunu ve bu adın Hititler döneminden kaldığını aktaran Baloğlu, “Kilikya” adının ise Antik Çağda verildiğini belirtti. Bu dönemi takip eden süreçlerde, “aşılması güç engebelerle dolu olması” nedeniyle, bölgeye “Dağlık Kilikya” adı verildiğini anlattı; Mersin Büyükşehir Belediyesinin arkeolojik kazı ve projelere verdiği destekleri paylaştı.
Sunumların ardından Kanlıdivane (Kanytella) Ören Yeri ziyaret edilerek kalıntı ve eserler hakkında detaylı bilgi alındı. İkinci gün de devam eden ziyaretler kapsamında Cambazlı Kilisesi, Olba ve Uzuncaburç Ören yerleri incelendi. Mersin’in doğal mirası Cehennem Obrukları inceleme gezisinin durakları arasındaydı. Son gün, Mersin’in tarihi kent merkezi ziyaret edildi ve kentin en eski ticaret merkezi olarak bilinen İstiklal Caddesinde, kent merkezini özgün kimliğine kavuşturmak amacıyla başlatılan kentsel tasarım projesi incelendi. Neolitik Yerleşim örneği olan Yumuktepe Höyüğünün görülmesiyle saha ziyaretleri tamamlandı.
Katılımcılar, Antik Çağlardan günümüze, stratejik önemini her daim koruyan Dağlık Kilikya Bölgesinin ve bu bölgede yer alan Mersin’in doğal miras, arkeolojik miras açısından zenginliğini uzmanların eşliğinde gördü; koruma ve yaşatma çalmalarıyla ilgili kapsamlı bilgiler aldı.
Eğitimler İzmir’de devam etti
ÇEKÜL Akademi, Urla ve Karşıyaka’da iki ayrı eğitim programı düzenledi.
24-25 Kasım tarihlerinde İzmir’de gerçekleşen “Restorasyon İşlerinde İhale Süreci ve Hakediş Uygulamaları” başlıklı Bölgesel Kentsel Koruma Eğitimi Urla Belediyesi Meclis Salonunda yapıldı. Eğitmen İsmail Önel uzmanlara, eski eser restorasyon uygulama ihale sürecinde düzenlenen hakediş dosyalarının hazırlık süreciyle ilgili bilgi verdi.
Restorasyon uygulama sürecinde hazırlanan hakediş dosyasıyla ilgili yönetmelik ve şartnamelere, dosyada bulunması gereken evraklara; restorasyon uygulama işinin süresi, işin bedeli, restorasyon şantiye kontrolörlüğünün raporu, inşaat, elektrik, mekanik ve nakliye işlerine ait imalatlar; fotoğraf albümü hazırlığı ve benzeri bilgilerin yer aldığı dokümanlara ait bilgiler paylaşıldı. Şantiye denetimlerinde karşılaşılan ve sık yapılan hatalar ile örnek restorasyon uygulama projelerinin hakedişleri üzerine, katılımcılarla fikir alışverişi yapıldı. Eğitim kapsamında Urla’da restorasyonu devam eden yapılar incelendi. Eğitime; Alanya, Ödemiş, Tire, Karşıyaka, İzmir Büyükşehir, Kula, İnönü ve Urla belediyelerinden uzmanlar katıldı.
İstanbul’daki Tasarım Atölyesi Kadıköy (TAK) ve Seyhan Belediyesinin ev sahipliğinde ilk iki modülü gerçekleşen “Kültürel Miras ve Turizm İşbirliği Eğitim Programı (KÜMTEP)”nın son modülü 28-30 Kasım’da, Karşıyaka’da yapıldı.
Karşıyaka Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü Müzeler Sorumlusu Ayşe Dostugür Aynalı’nın ilk sunumu yaptığı eğitimde, kentin tarihi ve kültürel değerleri paylaşıldı. Yaşar Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Gökçe Özdemir Umutlu ise kentteki kültür turizmi kapsamında yürütülen projeler hakkında bilgi verdi. Saha ziyaretlerinde; Karşıyaka Belediyesine ait müze ve galeriler ile İzmir’in önemli turizm rotalarından Eski Smyrna Bayraklı Ören Yeri, İzmir Agora ve Kemeraltı Çarşısı ziyaret edildi. Rota atölyesinin ardından sertifika töreniyle eğitim programı sonlandı.
Katılımcılar; kültür odaklı kentsel dönüşüm, kentsel ve kültürel mirasın önemi, kırsal miras çalışmaları ve yerelde kalkınma modelleriyle ilgili bilgiler aldı ve kültürel miras, koruma ve sürdürülebilir turizm anlamında önemli bir araç olan rotaların, kentsel ve bölgesel ölçekte nasıl kurgulanacağına dair fikir alışverişi yaptı.
İstanbul’daki eğitimle, 2022 programı tamamlandı
21-23 Aralık tarihlerinde yapılan “Tarihi Yapılarda İşlevlendirmeye Yönelik Yaklaşımlar ve Tarihi Dokularda Yeni Yapı Tasarımı” başlıklı Kentsel Koruma Eğitimiyle, ÇEKÜL Akademi 2022 Eğitim Programını tamalamış oldu. Şanlıurfa Büyükşehir, Mezitli, Beşiktaş ve Kadıköy belediyelerinden uzmanların katıldığı eğitimde; tarihi yapıların günümüz koşullarına uygun yeniden değerlendirilmesi, işlevlendirilmesi ve tarihsel çevrenin koruma/kullanma dengesi gözetilerek güncel kent yaşamına katılmasını sağlayacak yeni yaklaşımların belirlenmesi sağlandı. Bu çerçevede, tarihi yapıların bulunduğu alanlara yapılacak yeni yapıların nitelikleri, tasarım süreci ve çevresel etkileri tartışıldı.
Yüksek Mimar ve Restorasyon Uzmanı Y. Metin Keskin, koruma kavramının tarihçesini aktararak; “koruma”nın günümüze dek geçirdiği değişim ve gelişimi anlattı, koruma kanunlarının içerikleri hakkında bilgi sundu. Restorasyon ilkeleri konusunda söz sahibi olan kişilerin yaklaşımlarını anlatan Keskin, koruma yöntemlerinde ve bu yöntemler kapsamında yeniden işlevlendirmede; çağdaş ihtiyaçların ve kullanımların göz önünde bulundurulmasının gerektiğini ve her eserin kendi kimliği, tarihiyle ele alınması gerektiğini söyledi; yapılacak müdahalelerin bu ilkelere göre planlanmasının önemini vurguladı.
Eğitimin son gününde Müze Gazhane ziyaret edildi ve Kadıköy Hasanpaşa Gazhanesinin sosyo-kültürel dönüşümü çerçevesinde, 26 yıldır aktif olarak çalışan Gazhane Gönüllüleri Platformunun anlatımıyla, dönüşüm süreçleri hakkında bilgi alındı.
Yeniden işlevlendirmenin ve korumanın önemli yöntemlerden biri olduğu, eğitim sırasında tekrar anlaşıldı; yapının restorasyon sürecinde, işlev konusunun netleşmesinin önemi ve ek yapı hususunun birçok etmene bağlı olduğu konusunda bilgiler alındı. Kentlerin topoğrafik ve kültürel tüm özelliklerinin, yapılara müdahalede dikkate alınması gerektiğinin önemi örneklerle katılımcılara anlatıldı.